Κι ό,τι λείπει, λείπει…

Η φίλη μου, η παραμυθού Ηλέκτρα Νέγκα, μου έλεγε πριν από λίγες μέρες ότι σε μια φυλή ιθαγενών της Τσιάπας, στα νότια του Μεξικού, εκεί στα χώματα των Μάγια όπου έγινε η επανάσταση των Ζαπατίστας, υπάρχει μια παράξενη συνήθεια. Στην καθημερινότητά τους, ό,τι κι αν κουβεντιάζουν, καταλήγουν με τη φρασούλα: “Κι ό,τι λείπει, λείπει…”

Μου φάνηκε μαγική η δύναμη που βρίσκεται σ΄αυτές τις λίγες λέξεις. Μοιάζουν σαν καταληκτική φράση παραμυθιού. Τη φαντάζομαι να ταιριάζει σ΄όλα τα παραμύθια που λέω: “Και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλά -κι ό,τι λείπει, λείπει…”

Τα παραμύθια μιλάνε για συνεχείς μετακινήσεις και για όρια που θα πρέπει να ξεπεράσει ο ήρωας μόνο αν είναι έτοιμος γι΄αυτό -αν έχει έρθει η κατάλληλη στιγμή, αλλιώς παραφυλάει ο θάνατος. Σ΄αυτή την πάλη με τον “εύθετο χρόνο” υπάρχουν πράγματα που χάνονται, πράγματα που λείπουν, αλλά ο ήρωας ή η ηρωίδα αποδέχεται τις οδυνηρές απώλειες (σαν τη βασιλοπούλα του “Καημού”) κι αυτή η αποδοχή που δεν είναι ποτέ παθητική, τον/την οδηγεί στο να ενηλικιωθεί επί της ουσίας.

Σε όρους καθημερινότητας, στην αθέλητη πάλη μας με τον χρόνο που τόσο σπάνια είναι “εύθετος”, πάντα κάτι θα χαθεί, πάντα κάτι θα λείπει. Μόνο αν έχουμε επίγνωση ότι πάντα υπάρχουν απώλειες στα μικρά και τα μεγάλα που φέρνει η ζωή, ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και άφθαρτο, ότι συχνά στο δρόμο μας θα φυτρώνουν αγκάθια, ότι κάποιες φορές θα υπάρχει στις σχέσεις μας κάτι που “δεν μεγάλωσε”, που δεν λέχτηκε, θα μπορούμε να λάβουμε το δώρο να ζούμε κάποια πράγματα (αλλίμονο, όχι όλα) που ωριμάζουν μαζί μας και καρποφορούν.

Ας το θυμόμαστε: οι σχέσεις μας δεν “μεγαλώνουν” πάντα, κάποιες φορές δεν αντέχουν τον χρόνο, δεν αντέχουν τα γηρατειά, δεν αντέχουν τον “ενήλικο” λόγο, δεν αντέχουν τον διάλογο, ίσως γιατί εμείς συχνά-πυκνά δεν έχουμε το κουράγιο που έχουν οι ήρωες στα μαγικά παραμύθια. Δεν αντέχουμε να βουτήξουμε στα βαθιά, δεν αντέχουμε να περάσουμε δοκιμασίες, δεν θέλουμε να έχουμε απώλειες (ούτε να ξεριζώνουμε αγκάθια, να βάζουμε λίπασμα, να ποτίζουμε τις σχέσεις μας), θέλουμε μόνο χάδια και κανακέματα, ενίσχυση και επιβράβευση, και παραμένουμε μικροί.

Ότι πάντα κάτι λείπει, ισχύει για όλες μας τις σχέσεις, όλες μας τις αλλαγές, όλες τις “συναλλαγές”, όλα τα σταυροδρόμια -είτε διαλέξαμε δρόμο και τα προσπεράσαμε είτε πισωγυρίσαμε, όλους τους αποχαιρετισμούς -με ζωντανούς και πεθαμένους, όλους τους μικρούς και μεγάλους χωρισμούς. Κάτι αφήνουμε πίσω, πάντα με φόβο μήπως είναι το “καλύτερο”, κάτι υποδεχόμαστε, πάντα μ’ ελπίδα ότι θα είναι το “καλύτερο”, όμως η ζωή προχωράει “κι ό,τι λείπει, λείπει”.